Η σημασία του "Αγιασμού" στη χριστιανική ζωή μας και η τέλεσή του!

Aπολυτίκιο  (Βίντεο)
Ἦχος α’.
Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου, νίκας τοῖς Βασιλεῦσι κατὰ βαρβάρων δωρούμενος καὶ τὸ σὸν φυλάττων διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα.

 

Με τον Αγιασμό των υδάτων παρέχεται ψυχική, πνευματική και σωματική ωφέλεια των πιστών, αλλά και όλης της κτίσης.

Αγιασμός Μέγας και Μικρός ονομάστηκε η λειτουργική πράξη της Εκκλησίας δια της οποίας καθαγιάζεται νερό, με ευχές και επικλήσεις της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος, καθώς και με την σταυροειδή ευλογία και εμβάπτιση του Τιμίου Σταυρού.

Με το ευλογημένο νερό, με την μετάληψη και τον ραντισμό, αγιαζόμαστε και καθαριζόμαστε από τις αμαρτίες μας. Γι΄ αυτό παρακαλούμε τον Θεό όπως το αγιασμένο νερό θεραπεύσει τις ψυχές και τα σώματα μας και να αποτρέψει κάθε δαιμονική δύναμη.

Η χρησιμοποίηση αγιασμένου νερού συναντάται σε πολύ παλαιούς χρόνους της ζωής των χριστιανών. Από αρχαίους Εκκλησιαστικούς ιστορικούς μαθαίνουμε, για θαύματα που έγιναν με τον ραντισμό του αγιασμένου νερού.

Επίσης υπάρχει μαρτυρία, η οποία μας πληροφορεί ότι Αγιασμός γινόταν κάθε μήνα στο παλάτι της Κωνσταντινουπόλεως παρουσία των Βασιλέων. Έτσι εξηγείται και το τροπάριο «Σώσον Κύριε τον λαόν Σου…νίκας τοις βασιλεύσι...» που ψάλλεται όταν βαπτίζεται ο Τίμιος Σταυρός στο νερό.

Κάθε πρώτη του μηνός η Εκκλησία τελεί στους Ναούς τον Αγιασμό, ενώ κατά την επιθυμία των πιστών τελείται και σε άλλες περιπτώσεις της καθημερινής μας ζωής, όπως κατά τη θεμελίωση νέας κατοικίας, κατά τα εγκαίνια νέου σπιτιού ή καταστήματος, αγοράς νέου αυτοκινήτου, στην αρχή του σχολικού έτους, του κατηχητικού έτους και άλλων πνευματικών δραστηριοτήτων. Ο Αγιασμός τελείται για ευόδωση της εργασίας, για ίαση ασθενειών, κατά της βασκανίας και των άλλων δαιμονικών επιθέσεων.

Για να τελεσθεί ο Αγιασμός χρειάζεται μια μικρή σκάφη με καθαρό νερό, λίγο βασιλικό ή δενδρολίβανο, το θυμιατήρι του σπιτιού και το κανδήλι. Ο Ιερέας έχει μαζί του το επιτραχήλιο, το Ευαγγέλιο, τον Σταυρό και το «Ευχολόγιο».

Η διαφορά του Μικρού και Μεγάλου Αγιασμού

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας επικράτησε να τελείται ο Μικρός και ο Μεγάλος Αγιασμός προς Αγιασμό των πιστών. Ποια όμως είναι η διαφορά τους; 

Ο Μικρός Αγιασμός τελείται πάντοτε την πρωτομηνιά στον Ιερό Ναό ή στα θεμέλια σπιτιών και στα εγκαίνια καταστημάτων, στην έναρξη ή στη λήξη των σχολικών μαθημάτων, ως «ύδωρ ιαματικών ψυχών και σωμάτων», «αντικειμένης δυνάμεως αποτρεπτικόν» κ.τ.λ

Αντιθέτως, ο Μεγάλος Αγιασμός, δεν τελείται τακτικά, αλλά μόνο δύο φορές τον χρόνο, την ημέρα των Θεοφανίων και την παραμονή της μεγάλης αυτής εορτής. Είναι λανθασμένη η άποψη πως ο αγιασμός της παραμονής είναι ο Μικρός, ενώ της ημέρας των Θεοφανίων ο Μεγάλος, καθώς και τις δύο ημέρες διαβάζεται η ίδια Θεία ακολουθία, εκτός από την ευχή του Μυστηρίου του Βαπτίσματος «Μέγας ει Κύριε και θαυμαστά τα έργα Σου…» που διαβάζεται μόνο στον Μεγάλο Αγιασμό.

Βάπτισμα και Μέγας Αγιασμός είναι ισότιμα, γι’ αυτό, εάν την ημέρα των Θεοφανίων γίνει βάπτιση, τότε αυτή τελείται με τον Αγιασμό, ο οποίος ρίχνεται στο νερό της κολυμβήθρας και η ακολουθία συνεχίζεται από την ευλογία του ελαίου.

Επομένως, δεν υπάρχει καμία διάκριση ανάμεσα στον Αγιασμό της παραμονής και των ίδιων των Θεοφανίων. Η μόνη διαφορά μεταξύ των ακολουθιών είναι, ότι της εορτής είναι πιο πανηγυρική. Η διπλή τέλεσή τους επικράτησε από τον 5ο αι. μ.Χ., για να μπορούν να συμμετέχουν και να αγιάζονται περισσότεροι πιστοί.

Επίσης, ούτε η νηστεία της παραμονής γίνεται για τον Αγιασμό της άλλης ημέρας. Η νηστεία έχει σχέση με την εορτή των Θεοφανίων και την προετοιμασία των Κατηχουμένων, οι οποίοι την παλαιότερη εποχή βαπτίζονταν την ημέρα της Βαπτίσεως του Κυρίου. Όπως λοιπόν νηστεύουμε για το Άγιο Πάσχα ή την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, έτσι νηστεύουμε την παραμονή της εορτής, για την μεγάλη ημέρα των Θεοφανίων.

Kατά την αρχαία παράδοση, οι πιστοί με τον απαιτούμενο σεβασμό κρατούσαν Μεγάλο Αγιασμό στα σπίτια τους «προς καθαρισμόν ψυχής και σώματος, προς ιατρείαν παθών, προς αγιασμό οίκων, προς πάσαν ωφέλειαν επιτήδειον». Σήμερα όμως, προκειμένου να χύνεται, να πετιέται ή να παρατηρούνται φαινόμενα ανευλαβούς χρησιμοποίησής του, καλύτερα είναι να πίνεται ή να ραντίζονται τα σπίτια και τα κτήματά μας την παραμονή ή την ημέρα των Θεοφανίων.

Η τάξη και η λειτουργική παράδοση των χριστιανών θέλει:

-Να λαμβάνονται, ο Μικρός και ο Μεγάλος Αγιασμός, το πρωί, χωρίς προηγούμενη λήψη τροφής.
-Να τελείται ο Μικρός Αγιασμός τακτικά, για τη συνεχή ευλογία των πιστών και των έργων τους και να λαμβάνεται καθημερινά μαζί με το Αντίδωρο.
-Να τελείται ο Μεγάλος Αγιασμός δύο μόνο φορές τον χρόνο, για τον πλήρη ανακαινισμό του ανθρώπου και της δημιουργίας, δια του Βαπτίσματος του Χριστού.
-Να χρησιμοποιούνται οι δύο Αγιασμοί, με πίστη, ταπείνωση, ευλάβεια κι εμπιστοσύνη στην αγάπη και την πρόνοια του Θεού, προς αγιασμό, ευλογία, κάθαρση και υγεία ψυχής και σώματος.