Κυριακή της Πεντηκοστής!

Απολυτίκιο  (Βίντεο)

Ήχος πλ. δ'.
Εὐλογητὸς εἶ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ πανσόφους, τοὺς ἁλιεῖς ἀναδείξας, καταπέμψας αὐτοῖς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, καὶ δι' αὐτῶν, τὴν οἰκουμένην σαγηνεύσας· φιλάνθρωπε, δόξα σοι.

Μετάφραση:

Ευλογημένος ας είσαι Χριστέ Θεέ μας, Συ που ανέδειξες πάνσοφους τους αγράμματους ψαράδες, αφού έστειλες σε αυτούς το Άγιο Σου Πνεύμα και με αυτούς τράβηξες κοντά Σου όλη την οικουμένη, όπως η σαγήνη των ψαράδων μαζεύει όλα τα ψάρια. Δόξα σε Σένα φιλάνθρωπε Κύριε για όλα.

Κοντάκιον

Ήχος πλ. δ΄.

Ότε καταβάς τας γλώσσας συνέχεε, διεμέριζεν έθνη ο Ύψιστος· ότε του πυρός τας γλώσσας διένειμεν, εις ενότητα πάντας εκάλεσε, και συμφώνως δοξάζομεν το πανάγιον Πνεύμα.

Μετάφραση:

Όταν (τον καιρό της Παλαιάς Διαθήκης) κατέβηκε ο Θεός και δημιούργησε σύγχυση στις γλώσσες των ανθρώπων, τότε χώριζε τα έθνη ο Ύψιστος. Τώρα που μοιράζει τις πύρινες γλώσσες του Αγίου Πνεύματος, καλεί όλους σε ενότητα (μέσα στην Εκκλησία Του). Έτσι όλοι, σύμφωνοι με μια πίστη, δοξάζουμε το Πανάγιο Πνεύμα.

Βιογραφία:

Ο αναστημένος Χριστός, στο διάστημα της τεσσαρακονθήμερης παραμονής του στον κόσμο, παρήγγειλε στους μαθητές Του να μη φύγουν από τα Ιεροσόλυμα, αλλά να περιμένουν την υπόσχεση που τους είχε ήδη δώσει, ότι, όπως ο Ιωάννης βάπτισε με νερό, αυτοί θα βαπτισθούν με Πνεύμα Άγιο (Πράξεις 1,4-5).

Όταν έφθασε η ημέρα της Πεντηκοστής, ήταν όλοι μαζί στο ίδιο μέρος. Ξαφνικά ήρθε από τον ουρανό βοή, σαν να φυσά δυνατός άνεμος και γέμισε όλο το σπίτι όπου ήταν συγκεντρωμένοι. Παρουσιάσθηκαν γλώσσες σαν φλόγες πυρός να διαμοιράζονται σ’ αυτούς και να κάθεται μία στον καθένα. Γέμισαν όλοι από Πνεύμα άγιο και άρχισαν να μιλούν άλλες γλώσσες, καθώς το Πνεύμα τους έδινε δύναμη λόγου. Εξαιτίας της βοής αυτής μαζεύτηκε πλήθος. Ήταν όλοι κατάπληκτοι, διότι ο καθένας τους άκουγε τους μαθητές να μιλούν τη δική τους μητρική γλώσσα. (Πλήρη διήγηση βλ. Πράξεις 2,1-41)

Ο Ιησούς είχε ήδη προαναγγείλει στους μαθητές ότι θα στείλει τον Παράκλητο, το Πνεύμα της Αληθείας που εκπορεύεται από τον Πατέρα και Εκείνος, το τρίτο αυτό Πρόσωπο, θα τους οδηγήσει σε όλη την αλήθεια.

Η Πεντηκοστή είναι η εκπλήρωση αυτής της υπόσχεσης.

Γλώσσες πυρός μέσα από ένα βουητό εμφανίζονται πάνω από τον ευρύτερο κύκλο των μαθητών που ήσαν συναγμένοι εκείνο το μεσημέρι. 

Μπορούμε να πούμε πιο εύκολα τι δεν ήταν αυτό. 

Δεν ήταν βέβαια γλώσσες, αλλά η μορφή δήλωνε τη δύναμη του λόγου που δινόταν εκείνη τη στιγμή στους αγράμματους μαθητές. 

Δεν ήταν επίσης φυσικό πυρ, αλλά η άκτιστη ενέργεια της θεότητας, η χάρις του Θεού που κατά κάποια θεία οικονομία γινόταν ορατή ως φωτιά και γλώσσες. Η φωτιά άλλωστε δήλωνε τη θέρμη της πίστεως, την κάθαρση, αλλά και το φως της αληθείας, αφού ιδιότητες του πυρός είναι να θερμαίνει, να καθαίρει και να φωτίζει.

Η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος μετέβαλε τους μαθητές σε διδασκάλους της Οικουμένης και το θαυμαστό σημείο ήταν πως μπορούσαν να συνεννοούνται στη γλώσσα του καθενός ξένου. 

Τους κατέστησε θεοφόρους και θεόπτες, ώστε να μεταδώσουν αυτό που εμπειρικά και χαρισματικά κατανοούσαν πλέον στην πληρότητά του: Ότι ο Χριστός είναι ο σαρκωμένος και αναστημένος Θεός, η αληθινή, αιώνια ζωή, ο Λόγος που συνέχει και ανακεφαλαιώνει τα πάντα. 

Οι γλώσσες ήταν σημείο της ενότητας της πίστεως. Μετά τη σύγχυση των γλωσσών στη Βαβέλ, ο Παράκλητος Θεός διανέμει τις πύρινες γλώσσες, τη γνώση και τη ζωή στον καθένα προσωπικά και σε όλο το σώμα της Εκκλησίας, ανακαλώντας όλο τον κόσμο σε ενότητα πνευματική.

Το πυρ των γλωσσών αυτών δεν ήταν η φωτιά του σπαθιού. Οι πνευματοφόροι μαθητές αγίασαν και κατέκτησαν την Οικουμένη με τη φλόγα της αγάπης και την αυταπάρνηση της καθαρής καρδιάς, μιμούμενοι τον Κύριό τους.

Με την Πεντηκοστή η αλήθεια ολόκληρη, όση μπορεί να χωρέσει ο άνθρωπος, δόθηκε άπαξ στην Εκκλησία μέχρι την συντέλεια του κόσμου. 

Γι αυτό και η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αποδέχεται κάποια εξέλιξη στην κατανόηση των θείων μυστηρίων, δεν γνωρίζουμε δηλαδή εμείς σήμερα περισσότερα από όσα γνώρισαν τότε οι μαθητές και οι αρχαίοι Πατέρες, επειδή τάχα έχουμε στη διάθεσή μας μεγαλύτερη βιβλιογραφία και διαδικτυακή πληροφόρηση. Η αλήθεια δόθηκε άπαξ, κι όποιος ελκύει με τον πόθο και τον αγώνα του τη χάρη του Θεού, γίνεται δέκτης αυτής της αλήθειας που αποκαλύφθηκε κατά την Πεντηκοστή. Η αδιάκοπη αλυσίδα των Αγίων μεταφέρει σε κάθε εποχή ολόκληρη την αλήθεια, ώστε κι εμείς μέσα της να γινόμαστε ολόκληροι. Γι αυτό και η Ορθοδοξία επιμένει στο να ακολουθούμε τους Αγίους που μας διδάσκουν με την πείρα του φωτισμού κι όχι με διανοητικά κατασκευάσματα.

Μπορούμε λοιπόν να μιλάμε και για την προσωπική μας Πεντηκοστή. Υπάρχει και το “προσωπικό υπερώο”, ο νους που συγκεντρώνεται στη δέηση. Εκεί γίνεται το μεγάλο θαύμα. Κάθε φορά που ο Θεός κάνει αισθητή την παρουσία Του στη ζωή μας έχουμε και μια προσωπική Πεντηκοστή. 

Όταν στον εσπερινό της εορτής της Πεντηκοστής γονατίζουμε και παρακαλούμε για την επιφοίτηση του Πνεύματος, ας γνωρίζουμε ότι οι πνευματικές δωρεές είναι προσωπικές, όπως και οι πύρινες γλώσσες διανεμήθηκαν στον καθένα ξεχωριστά. 

Ο καρπός του Πνεύματος, η πίστη, η αγάπη, η χαρά, η ειρήνη, η πραότητα, η ταπείνωση, είναι η ανταπόκριση του Θεού στον πόθο, στο φιλότιμο, στην ειλικρίνεια του καθενός μας. 

Αν η καρδιά αρχίζει να θερμαίνεται, και να λιώνει μέσα στο φως του λόγου, τότε μετέχει ουσιαστικά στην ανέκφραστη αυτή δωρεά που δόθηκε τότε στο υπερώο της Ιερουσαλήμ.