Η Κυριακή των Αγίων Πάντων!

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ (Βίντεο)
Των εν όλω τω κόσμω Μαρτύρων σου, ως πορφύραν και βύσσον τα αίματα, η Εκλκησία σου στολισαμένη, δι' αυτών βοά σοι, Χριστέ ο Θεός. Tω λαώ σου τους οικτιρμούς σου κατάπεμψον, ειρήνην τη πολιτεία σου δώρησαι, και ταις ψυχαίς ημών το μέγα έλεος.

 

Εορτή της Χριστιανοσύνης, με την οποία τιμάται η μνήμη όλων ανεξαιρέτως των αγίων, γνωστών και αγνώστων. Εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή και σηματοδοτεί το τέλος των κινητών εορτών της Εκκλησίας κατά την περίοδο του Πεντηκοσταρίου, η οποία άρχισε με την Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου.

Μέσα στη ζωή της Εκκλησίας υπήρξαν πολλοί Άγιοι. Υπάρχουν και σήμερα και ζούνε ανάμεσά μας αθόρυβα και ταπεινά. Κάποιοι από τους Αγίους είναι γνωστοί σε όλους μας και πολλοί Χριστιανοί έχουν το όνομά τους και γιορτάζουν τη μέρα της μνήμης τους. Μεταξύ αυτών είναι ο άγιος Δημήτριος, ο άγιος Γεώργιος, ο άγιος Νικόλαος, η αγία Αικατερίνη κ.ά., τους οποίους όλοι τους γνωρίζουν, αλλά και άλλοι που γιορτάζονται κατά τόπους, οι τοπικοί άγιοι. 

Υπάρχουν όμως και οι άνθρωποι που έζησαν και αγίασαν, χωρίς να γίνει γνωστή η ζωή τους. Όλους αυτούς που με τη ζωή τους στη γη ξεχώρισαν στα μάτια του Θεού, γνωστούς και αγνώστους, τιμά η Εκκλησία μας αυτήν την Κυριακή.

Η βιογραφία πολλών Αγίων είναι γραμμένη σε κείμενα που λέγονται Συναξάρια. Εκεί, μπροστά από το όνομα του Αγίου διαβάζουμε συνήθως κι έναν χαρακτηρισμό, που φανερώνει με άμεσο τρόπο ποιος ήταν ο Άγιος. 

Έτσι, ένας Άγιος της Εκκλησίας μας μπορεί να χαρακτηρίζεται:

Άγιος: Είναι ο ξεχωριστός άνθρωπος, που έχει τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος και όλη του η ζωή χαρακτηρίζεται από την αγάπη του για τον Χριστό.

Μάρτυρας: Είναι ο Άγιος που έδωσε τη ζωή του για τον Χριστό, ομολογώντας την πίστη του σ΄ Αυτόν. Οι μάρτυρες που έδωσαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των διωγμών των τριών πρώτων αιώνων, μετά από βασανιστήρια, υπολογίζονται σε 11 εκατομμύρια. Αυτοί που προέρχονται από τις τάξεις των ιερέων, χαρακτηρίζονται Ιερομάρτυρες, ενώ από την τάξη των μοναχών Οσιομάρτυρες. Οι μάρτυρες που υπέφεραν πολλά και βαριά βασανιστήρια έχουν τον χαρακτηρισμό Μεγαλομάρτυρες, ενώ οι νεαρές κοπέλες που μαρτύρησαν για τον Χριστό, ονομάζονται Παρθενομάρτυρες. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας (15^ος-19^ος αι.) εμφανίστηκε και μια άλλη τάξη μαρτύρων, αυτοί που προτίμησαν να χάσουν τη ζωή τους από το να γίνουν Μουσουλμάνοι, οι Νεομάρτυρες.

Όσιος: Είναι ο Άγιος που προέρχεται από τις τάξεις των μοναχών της Εκκλησίας.

Ομολογητής: Έτσι χαρακτηρίζεται ο Άγιος που ομολογεί τον Θεό, υφίσταται διώξεις και βασανιστήρια, αλλά δεν θανατώνεται. Ομολογητές εμφανίστηκαν κατά την περίοδο της Εικονομαχίας στο Βυζάντιο.

Εκτός από τους παραπάνω χαρακτηρισμούς, οι Άγιοι έχουν και άλλους. Θα δούμε τους Προφήτες από την Παλαιά Διαθήκη, τους Προπάτορες, τους Πατέρες (Τρεις Ιεράρχες), τους Βασιλείς, τους Πανσόφους και άλλες ονομασίες που παραπέμπουν σε χαρακτηριστικά και ιδιότητες που είχε ο καθένας ή καθεμιά.

Η εορτή των Αγίων Πάντων αναφέρεται σ’ ένα απόσπασμα ομιλίας του Αγίου Εφραίμ του Σύρου, ο οποίος κάνει λόγο για μία εορτή «εις μνήμην των Μαρτύρων όλης της Οικουμένης» στις 13 Μαΐου του 373 μ.Χ. στη Νίσιβη και την Έδεσσα (πόλεις της Τουρκίας σήμερα) και καθιερώθηκε οριστικά κατά τον 6ο αιώνα, όπως αναφέρεται σε ομιλία του διακόνου Κωνσταντίνου το 535 μ.Χ..

Έστω κι αν η εορτή ξεκίνησε για τους Αγίους Μάρτυρες και επεκτάθηκε στη συνέχεια για Πάντες τους Αγίους, οι Άγιοι Πατέρες θέσπισαν τη συλλογική αυτή εορτή για τους εξής λόγους:

1. Για να μας δείξουν πως κατεβαίνει το Άγιο Πνεύμα, για να ανεβάσει τον άνθρωπο στον ουρανό. Οι πριν αποξενωμένοι από το Θεό, γίνονται φίλοι του και «ένα» με αυτόν και έχουν τη δυνατότητα να γίνουν «Άγιοι» (Επ' αυτούς «το Πνεύμα το Άγιον σκηνώσαν ηγίασεν»).

2. Πολλοί άγιοι είναι γνωστοί και τιμώνται με εορτές, πανηγύρεις και λιτανείες. Όμως υπάρχουν και πολλοί άγνωστοι και αφανείς άγιοι, γνωστοί στο Θεό, «νέφος μαρτύρων». Αυτούς τους αγνώστους τιμά η Εκκλησία. Είναι το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη της Ορθοδοξίας η παρούσα εορτή.
3. Για να ζητούμε τη βοήθειά τους και να μιμούμαστε το βίο όλων των αγίων.
4. Όλοι οι άγιοι που τιμώνται χωριστά είναι επιβεβλημένο να συναθροισθούν σε μια κοινή εορτή για να υπογραμμισθεί μ' αυτόν τον τρόπο ότι όλοι μαζί αγωνίσθηκαν για ένα Χριστό, σε ένα κοινό στάδιο της αρετής, υπό ενός Θεού στεφανώθηκαν και συνέστησαν την «μίαν Εκκλησίαν». Προτρέπουν και εμάς να αγωνιστούμε με όλες μας τις δυνάμεις «τον ίσον αγώνα» με αυτούς, ώστε όταν ο Χριστός μας καλέσει στην εν ουρανοίς πανήγυρη των πρωτοτόκων, να μπορέσουμε να συναριθμηθούμε μετά των Αγίων του.
5. Για τους επιγενησομένους αγίους...(που θα γίνουν στη συνέχεια άγιοι), για όσους «πρότερον και ύστατον…» θα συγκαταριθμηθούν με τους αγίους… έχει μια καταπληκτική δυναμική η παρούσα εορτή. Είναι προληπτικά και «δική μας» εορτή... Μάρτυρες του Χριστού και Άγιοι δεν είναι μόνο εκείνοι που έχυσαν το αίμα τους για την πίστη του Χριστού. «Μάρτυρες» είναι όλοι όσοι αγωνίσθηκαν και αγωνίζονται τον αγώνα της Χριστιανικής ζωής με ακρίβεια και συνέπεια… Είναι «μαρτύριο πνεύματος» η καθημερινή βίωση του λόγου του Σταυρού, η Σταύρωση των παθών και της κακίας μας, η ανακαίνιση της ψυχής μας. 

Από τη Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων αρχίζει η νηστεία των Αγίων Αποστόλων, η οποία λήγει στις 28 Ιουνίου, ανήμερα της εορτής των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου και παραμονή της εορτής των Αγίων Αποστόλων. 

Τις ημέρες αυτές οι Χριστιανοί οφείλουν να απέχουν από το κρέας, τα γαλακτερά και τα αυγά και να καταναλώνουν μόνο ψάρι, εκτός από Τετάρτη και Παρασκευή, οπότε ισχύει η αυστηρή νηστεία.